Ա մակարդակ
- Ե՞րբ են հայ–պոնտական զորքերը գրավել Կապադովկիան.
3) Ք. ա. 93 թ.
- Ե՞րբ է գահակալել Տրդատ II –ը.
3) 216–252 թթ.
- Ե՞րբ է կնքվել Ապամեայի հաշտության պայմանագիրը.
3) Ք. ա. 188 թ.
- Ե՞րբ է կառուցվել Արտաշատ մայրաքաղաքը.
1) Ք. ա. մոտ 185 թ.
- Անտոնիոսի պարտված բանակը Պարթևստանից ե՞րբ նահանջեց դեպի Հայաստան.
1) Ք. ա. 36 թ. աշնանը
- Անտոնիոսը 60–հազարանոց զորքով ե՞րբ արշավեց Հայաստան.
1) Ք. ա. 34 թ. ամռանը
- Ե՞րբ է վերջին անգամ հիշատակվել Հայաստանի սատրապ–կառավարիչ Երվանդ 2-րդը.
2) Ք. ա. 360–ական թթ.
- Ե՞րբ են անկախ հռչակվել Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը և Ծոփքը.
4) Ք. ա. 189 թ.
- Ե՞րբ Հրահատ III–ը պաշարեց Արտաշատը.
1) Ք. ա. 66 թ.
2) Ք. ա. 67 թ.
3) Ք. ա. 65 թ.
4) Ք. ա. 68 թ.
- Ե՞րբ է առաջին անգամ հիշատակվում «Նաիրի» երկրանունը.
4) Ք. ա. XIII դարում
- Ո՞ր թվականին հայկական բանակը նվաճեց Պտղոմայիս քաղաքը.
4) Ք. ա. 71 թ.
- Ե՞րբ է գահակալել հայոց Վաղարշ II թագավորը.
1) 185–198 թթ.
- Ո՞րն է Բուն Հայոց թվականի սկիզբը.
3) Ք. ա. 2492 թ.
- Հայաստանում ե՞րբ է սկսվել հելլենիստական ժամանակաշրջանը և որքա՞ն է տևել.
3) Ք. ա. III դարից, տևել է 6 դար
- Ո՞ր ամրոցն է հիմնադրվել Ք. ա. 782 թ.
3) Էրեբունի
- Որտե՞ղ է գտնվել Թորգոմա տուն կամ Թեգարամա երկիրը.
1) Եփրատի վերին ավազանում
- Որտե՞ղ էր «70 հովիտներ» կոչվող տարածքը.
4) Մեծ Հայքի հարավ–արևելքում
18. Ո՞ր պատմիչն է վկայել, որ Տիգրանակերտում եղել է թատրոն.
1) Պլուտարքոսը
19.Ո՞րն էր Ատրպատականի մայրաքաղաքը.
3. Փրաասպա
20. Ո՞վ է հատել մեզ հասած առաջին հայկական արքայական դրամները.
2) Երվանդ I
21.Քանի՞ սեպագիր արձանագրություն է պահպանվել Վանի թագավորության շրջանից:
3) ավելի քան 1000
22.Ո՞վ էր Արատտայի հովանավոր աստվածը.
1) Հայկ
23.Ո՞րն է Հայկական լեռնաշխարհի կենտրոնում ձգվող լեռնաշղթան.
2) Հայկական Պար
24. Ի՞նչ լեզվով են գրված արտաշեսյան սահմանաքարերի արձանագրությունները.
1) արամեերեն
25. Մայր ժողովուրդների զբաղեցրած տարածքները կոչվել են՝
2) նախահայրենիք
26. Խալդյան դարպասը հետագայում ի՞նչ է կոչել ժողովուրդը.
1) Մհերի դուռ
27. Ինչպե՞ս է կոչվում այն լեզվաընտանիքը, որին պատկանում է հայերենը.
3) հնդեվրոպական
28. Որտե՞ղ էր կառուցվել Սամոսատ քաղաքը.
4. Կոմմագենեում
29. Թվարկված հայոց թագավորներից ո՞վ է հաղթել օլիմպիական խաղերում.
3) Տրդատ III
30. Տիգրան Մեծը հռոմեացի ո՞ր զորավարի ուղարկած դեսպանին է տվել հետևյալ պատասխանը.
«Ես Միհրդատին չեմ հանձնի, իսկ եթե հռոմեացիները պատերազմ սկսեն, ապա… հակահարված կտամ նրանց»:
2) Լուկուլլոսի
31. Ո՞ր արքայի մասին է պատմիչի ստորև բերվող վկայությունը.
«Սա մեր թագավորներից ամենահզորը և ամենախոհեմն էր և նրանց բոլորից քաջ …և մեր բնակության սահմաններն ընդարձակելով` հասցրեց մինչև հին բնակության սահմանների ծայրերը»:
4) Տիգրան I Երվանդյանի
32. Ո՞ր պատմիչի խոսքերն են.
«Նա քաղաքը շրջապատեց 50 կանգուն բարձրության պարիսպով, որի հաստության մեջ կային ձիերի բազմաթիվ ախոռներ: Քաղաքի արվարձանում նա կառուցեց պալատ` ընդարձակ զբոսայգիներով, որսատեղերով և լճերով: Մերձակայքում նա բարձրացրեց նաև հզոր մի բերդ»:
4) Ապպիանոսի
33. Գավգամելայի ճակատամարտի արդյունքում`
2) վերականգնվեց Հայաստանի անկախությունը
34. Քանի՞ նահանգ ուներ Մեծ Հայքն ըստ «Աշխարհացույցի».
2) 15
35. Ո՞վ էր Տիրը հայկական դիցարանում.
3) դպրության աստվածը
36. Թվարկվածներից որո՞նք Գավգամելայի ճակատամարտի արդյունք չեն:
1) Հայաստանը թոթափեց աքեմենյան գերիշխանությունը:
2) Դարեհ III–ը տիրացավ աքեմենյան գահին:
3) Օրոնտես Երվանդ III–ը դարձավ Մեծ Հայքի թագավոր:
4) Միթրաուստեսը հռչակեց Փոքր Հայքի անկախությունը:
5) Սելևկյան պետությունը մասնատվեց ստրատեգիաների:
2,5
37. Թվարկվածներից որո՞նք Արտաշես I–ի բարեփոխումների հետևանքներ չեն.
1) Պահպանվեց նախկին վարչական բաժանումը:
2) Օրինականացվեցին ագարակատերերի` մինչ այդ կատարած հողային զավթումները:
3) Զորքը բաժանվեց 4 զորավարությունների:
4) Գյուղական համայնքները հետ ստացան ագարակատերերի կողմից զավթված հողերը:
5) Պահպանվեց համայնքի հողային սեփականությունը:
6) Կարգավորվեցին արքունի գործակալությունները:
1,4
38. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Սարդուրի III–ի հիշատակումն ասորեստանյան արձանագրություններում
բ. Հայասա երկրի առաջին հիշատակումը խեթական սեպագիր արձանագրություններում
գ. Տուշպա մայրաքաղաքի հիմնադրումը
դ. «Նաիրի» երկրանվան առաջին հիշատակումը
2) բ, դ, գ, ա
39. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
1) Տիգրան Երվանդյանի կողմից դաշնակից զորքերի հետ Բաբելոնի գրավումը
2) Կարքեմիշ քաղաքի գրավումը դաշնակից զորքերի կողմից
3) Կյուրոս Մեծի ապստամբությունը Մարաստանի դեմ
4) կիմերների թշնամական արշավանքները Վանի տերության դեմ
5) Կյուրոս II Մեծի զոհվելը
4, 2, 3, 1, 5
40. Տրված փաստարկներից ո՞ր երկուսն են սխալ.
ա. Հայկական լեռնաշխարհում համադաշնություններից անցումը կենտրոնացված պետության տեղի է ունեցել Ք. ա. X-IX դարերում:
բ. Ք. ա. 650-ական թթ. առաջին կեսին տեղի ունեցան ռազմական բախումներ Ասորեստանի և Վանի թագավորության միջև:
գ. Ք. ա. VII դարի սկզբին Վանի արքայատոհմից անցում կատարվեց հաջորդ արքայատոհմին` առանց պատերազմական գործողությունների, պալատական հեղաշրջման միջոցով:
դ. Հայկական լեռնաշխարհում համադաշնությունների համակարգը գոյություն ուներ` սկսած Ք. ա. III հազարամյակից:
4) ա, բ
41. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
1) Տիգրան II–ի բանակների մուտքը Ասորիք
2) Պարթևստանի Գոդերձ II–ի գահ բարձրանալը
3) Սուլլայի բանակի մուտքը Կապադովկիա
4) Կորդուքի միացումը Մեծ Հայքին
5) հռոմեա–պոնտական պատերազմների սկիզբը
4, 3, 5, 2, 1
42. Ըստ ժամանակագրական հաջորդականության՝ թվարկված իրադարձություններից ո՞րն է տեղի ունեցել առաջինը.
ա. Տրդատ III–ի կառավարման մինչ քրիստոնեական շրջանի սկիզբը
բ. պարսից արքա Ներսեհի պատերազմելը Հռոմի դեմ
գ. Մծուրք քաղաքի հիմնադրումը
դ. հայոց գահի հանձնումը Բակուր Արշակունուն
ե. Վաղարշապատ մայրաքաղաքի հիմնադրումը
2) գ *
43. Վանի թագավորության արքաներից ո՞վ է գահակալել ութերորդը՝ ըստ ժամանակագրական հաջորդականության.
ա. Սարդուրի I
բ. Ռուսա II 3)
գ. Իշպուինի
դ. Արգիշտի I
ե. Ռուսա I
զ. Մենուա
է. Սարդուրի II
ը. Ռուսա III
թ. Արգիշտի II
ժ. Սարդուրի III
3) բ
44. Արտաշեսյան տիրակալների անունները դասավորել ըստ նրանց գահակալման հաջորդականության.
ա. Արտավազդ II
բ. Տիգրան IV և Էրատո
գ. Արտաշես II
դ. Տիգրան I
ե. Արտաշես I
զ. Արտավազդ III
է. Տիգրան II
ը. Տիգրան IV
թ. Արտավազդ I
ժ. Տիգրան III
2) ե, թ, դ, է, ա, գ, ժ, ը, զ, բ
45. Տրված 6 պնդումներից յուրաքանչյուրի համար ընտրել՝ Ճիշտ է, Սխալ է, Չգիտեմ պատասխաններից որևէ մեկը:
1) Հայ–հռոմեական պատերազմը սկսվեց Ք. ա. 69 թ. գարնանը և ընթացավ երկու փուլով: ճ․
2) Պատերազմի առաջին փուլում հայոց բանակը միայն հաղթանակներ տարավ, այդ պատճառով Լուկուլլոսը պաշտոնանկ արվեց: ս․
3) Հռոմեական կայսրությունը Ք. ա. առաջին դարի սկզբներին հզորացել էր և ծրագրել էր գրավել Փոքր Ասիան: ճ․
4) Փոքր Ասիայում գերիշխանության էր ձգտում նաև Միհրդատ Պոնտացին: ճ․
5) Հզոր Հայաստանի գոյությունը Հռոմի առջև փակել էր դեպի Եգիպտոս տանող բոլոր ճանապարհները:ս․
6) Հայ–հռոմեական պատերազմի սկսվելու պատճառը Միհրդատ Եվպատորին հանձնելու հռոմեացիների պահանջի մերժումն էր հայոց արքայի կողմից: ս․
Բ մակարդակ
46. Քաղաքները դասավորել ըստ դրանց հիմնադրման ժամանակագրական հաջորդականության.
ա. Տիգրանակերտ
բ. Էրեբունի
գ. Վաղարշապատ
դ. Արշամաշատ
ե. Տուշպա
զ. Մծուրք
է. Երվանդաշատ
ը. Մենուախինիլի
թ. Զարիշատ
ժ. Սամոսատ
ե,ը,բ,ժ,դ,է,թ,ա,զ,գ
47. Երկիրը համապատասխանեցնել գահակալի անվանը.
ա. Սարգոն II
բ. Օրոդես II
գ. Կարանի
դ. Երվանդ III
ե. Միհրդատ VI Եվպատոր
զ. Ներոն
1) Ասորեստան
2) Հայասա
3) Կապադովկիա
4) Հռոմեական կայսրություն
5) Պարթևստան
6) Պոնտոս
7) Մեծ Հայք
48. Թվարկված հայոց գահակալներից ո՞վ է թագավորել հինգերորդը՝ ըստ ժամանակագրական հաջորդականության.
ա. Վաղարշ I
բ. Խոսրով I
գ. Որմիզդ–Արտաշիր
դ. Սանատրուկ
ե. Տրդատ I
զ. Բակուր Արշակունի
է. Տրդատ III
ը. Խոսրով II
թ. Վաղարշ II
ժ. Տրդատ II
2) թ *
49. Արտաշես I–ի` Մեծ Հայքին միացրած տարածքները համապատասխանեցնել ուղղությանը.
1) արևելք
2) հարավ
3) հյուսիս
4) արևմուտք
ա. Կարնո երկիր, Եկեղիք, Դերջան
բ. Գուգարք
գ. Ծոփք, Կոմմագենե
դ. Փայտակարան, Կասպեից երկիր
ե. Տմորիք
1) 1–դ, 2–ե, 3–բ, 4–ա
50. Ստորև տրված են պատմական իրադարձությունների պատճառներ և հետևանքներ: Գտնել ճիշտ պատասխանները.
1) Սարդուրի II–ի կողմից կախյալ թագավորությունները վերացնելու և պետության վարչական միավորներ դարձնելու արդյունքում կառավարման ոլորտում անցում կատարվեց համադաշնային կառավարման:
2) Մենուայի հաղթարշավների շնորհիվ Հայկական լեռնաշխարհի հարավային շրջանները թեև մտան Վանի տերության կազմի մեջ, սակայն հարկատու չդարձան:
3) Սարդուրի II–ի կողմից Փյունիկիայի վերանվաճմամբ Հայոց աշխարհակալության արևելյան սահմանը կրկին հասավ մինչև Եգիպտոս:
4) Սարդուրի II–ի կողմից կախյալ թագավորությունները վերացնելու և պետության վարչական միավորներ դարձնելու արդյունքում կառավարման ոլորտում անցում կատարվեց կենտրոնացված պետության:
5) Սարդուրի II–ի կողմից կախյալ թագավորությունները վերացնելու և պետության վարչական միավորներ դարձնելու արդյունքում կառավարման ոլորտում անցում կատարվեց դաշնային կառավարման:
6) Մենուայի հաղթարշավների շնորհիվ Հայկական լեռնաշխարհի հիմնական մասը միավորվեց մեկ կենտրոնացված պետության մեջ:
7) Սարդուրի II–ի կողմից Բաբելոնիայի վերանվաճման շնորհիվ Հայոց աշխարհակալության հարավային սահմանը կրկին հասավ Պարսից ծոց:
8) Մենուայի հաղթարշավների շնորհիվ Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիսային շրջանները թեև մտան Վանի տերության կազմի մեջ, սակայն հարկատու չդարձան:
51. Ստորև թվարկված պատմական իրադարձությունների պատճառներից և հետևանքներից որո՞նք են ճիշտ.
ա. Ք. ա. 716 թ. աշնանը հյուսիսից անակնկալ հայտնվեցին քոչվոր կիմերների ցեղերը, որի արդյունքում Ռուսա I–ը անհաջողություններ կրեց, դրանից էլ օգտվելով՝ Սարգոն II–ը հարձակվեց Վանի թագավորության վրա:
բ. Հայ–մակեդոնական համագործակցության արդյունքում կործանվեց Աքեմենյան տերությունը:
գ. Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերության ժառանգման համար պայքարն ավարտվեց տերության տրոհմամբ:
դ Երվանդ I–ի՝ Ք. ա. 360–ական թթ. սկսած հակապարսկական ապստամբությունն ավարտվեց պարտությամբ:
ե. Արտաշատի հայ–հռոմեական պայմանագրի համաձայն՝ Հայաստանը պահպանեց իր նվաճումները Հարավային Միջագետքում:
զ. Արածանիի ճակատամարտում հռոմեացիների պարտությունը նպաստեց հայկական դիրքերի ամրապնդմանը Կորդուքում ու Հյուսիսային Միջագետքում:
է. Տիգրանակերտի ճակատամարտում պարթևական ուժերի նահանջը նպաստեց Տիգրանակերտի գրավմանը հռոմեացիների կողմից:
1) բ, դ, զ
2) բ, դ, ե
3) ա, դ, է
4) ա, գ, զ
52. Ընտրել երեք սխալ պնդումները .
ա. Ըստ ավանդության՝ Բելի նկատմամբ Հայկի տարած հաղթանակի տարին (Ք. ա. 2492 թ.) համարվել է Բուն Հայոց թվականի սկիզբը:
բ. Հայաստանի չափազանց բարենպաստ պայմաններն ու աշխարհաքաղաքական դիրքը անցյալում և նորագույն շրջանում առաջացրել են տարբեր պետությունների, ժողովուրդների և քոչվոր ցեղերի հետաքրքրությունը:
գ. Հայասան առաջին անգամ հիշատակվում է Ք. ա. XVI դ. խեթական մի արքայի արշավանքների կապակցությամբ, որոնց ժամանակ նրա դեմ դուրս է գալիս այդ երկրի թագավոր Խուկանան:
դ. Խեթական աղբյուրների համաձայն՝ Հայասա թագավորությունն ունեցել է արքունիք, բանակ, արքունի դիվան՝ իր դպիրներով, ինչպես նաև դիցարան:
ե. «Նաիրի» անվամբ իրենց երկիրը կոչել են նաև Վանի թագավորության տիրակալներն ասուրերենով գրված արձանագրություններում:
զ. Հայերի օգտագործած արեգակնային օրացույցի հիմքով տոմարական համակարգերից առավել նշանավոր են Հայոց մեծ թվականը, Հայոց միջին թվականը և Հայոց փոքր թվականը:
է. Ըստ Մովսես Խորենացու՝ Տիգրան Մեծը, ի թիվս բազում այլ բարեփոխումների, բարեկարգել ու ճշգրտել է օրացույցը:
ը. Ասուրա–բաբելական աղբյուրներում Հայաստանն «Ուրարտու» անվամբ հիշատակվում է մինչև Ք. ա. IV դարի առաջին կեսը:
1) գ, զ, է
2) դ, ե, ը
3) բ, զ, է
4) ա, գ, ը
53. Ստորև բերված փաստարկներից որո՞նք են սխալ.
1) Ք. ա. 331 թ. Հայաստանի անկախությունը վերականգնեցին Երվանդ (Օրոնտես) III–ը` Մեծ Հայքում, Միթրաուստեսը` Փոքր Հայքում:
2) Աքեմենյան արքա Արտաքսերքսես III–ի դեմ Կյուրոս Կրտսերը ապստամբել է Ք. ա. 360 թ.։
3) «Անաբասիս» թարգմանաբար նշանակում է «Տասը հազարի նահանջը»։
4) Աքեմենյան տերությունում վարչական միավորները կոչվում էին ստրատեգիաներ։ 5) Դարեհ I–ի դեմ Բաբելոնում բարձրացած ապստամբությունը գլխավորում էր հայազգի Արախան` Խալդիտայի որդին։
6) Ք. ա. 522–521 թթ. ընթացքում բռնկված ապստամբության ժամանակ Կամբիզը Հյուսիսային Միջագետքում պարտություն կրեց հայերից։
7) Մինչև Ք. ա. 331 թ. Հայաստանը մնաց Աքեմենյան տերության կազմում` որպես սատրապություն:
8) Դարեհ III Կոդոմանոսը ողջ Աքեմենյան տերության տիրակալ դարձավ Ք. ա. 336 թ.։
2,4,6
54. Ստորև թվարկված պատմական իրադարձությունների հետևանքներից որո՞նք են սխալ.
ա. Արտաշես I–ի արշավանքների արդյունքում Տմորիքը միացվեց հայկական պետությանը:
բ. Արտաշես I–ի վարչական բարեփոխման արդյունքում երկիրը բաժանվեց 120 գավառների (ստրատեգիաների):
գ. Արտաշես I–ի արշավանքների արդյունքում Մեծ Հայքի բոլոր տարածքները միավորվեցին մեկ միասնական պետության մեջ՝ բացի Ծոփքից:
դ. Արտաշես I–ի կրոնական բարեփոխման արդյունքում երկիրը վերածվեց թեոկրատական պետության՝ աստվածապետության:
ե. Արտաշես I–ի ռազմական բարեփոխման հետևանքով զորքը բաժանվեց 4 մասի՝ զորավարությունների:
զ. Արտաշես I–ի հողային բարեփոխումը նպաստեց ավատական հողատիրության զարգացմանը Հայաստանում:
է. Արտաշես I–ի հողային բարեփոխման արդյունքում միավորվեցին համայնքային և պետական հողերը:
4) դ, զ, է
55. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
1) հռոմեա–պոնտական պատերազմների ավարտը
2) Վաղարշ I Արշակունու գահ բարձրանալը Պարթևստանում
3) Տիգրան Մեծի և Գոդերձ II–ի միջև պայմանագրի կնքումը
4) Սասանյան արքայատոհմի հիմնումը
5) Մարաստանի սելևկյան սատրապ Տիմարքոսի ապստամբությունը
6) Պետոսի ուղարկվելը Արևելք
5,3,1,2,6,4
56. Ո՞ր իրադարձություններն են խախտում տրված շարքի ժամանակագրական հաջորդականությունը.
1) հռոմեա–պոնտական պատերազմների սկիզբը
2) հռոմեա–պոնտական պատերազմների ավարտը
3) Տիգրան Մեծի և Միհրդատի միջև հայ–պոնտական պայմանագրի կնքումը
4) Միհրդատ Եվպատորի մահը
5) Առաջին եռապետության կազմավորումը Հռոմում
6) Պարթևստանի թագավոր Հրահատ III–ի ներխուժումը Հայաստան և Արտաշատի պաշարումը
7) Արտավազդ II–ի և Կրասոսի հանդիպումը Ասորիքում
8) Երկրորդ եռապետության կազմավորումը Հռոմում
9) Ակցիումի ճակատամարտը
3,6
57. . Տարեթվերը համապատասխանեցնել 1-ին դարում տեղի ունեցած իրադարձություններին.
ա. Կորբուլոնի դեմ մահափորձը Տարոն գավառում 3)
բ. Հռանդեայի ճակատամարտը 6)
գ. Կովկասից ալանների ներխուժումը Մեծ Հայքի թագավորություն Տրդատ I–ի օրոք 1)
դ. թագադրվելու նպատակով Տրդատ I–ի ուղևորությունը Հռոմ 5)
ե. Վաղարշ I և Տրդատ Արշակունիների մուտքը Հայաստան և Հռադամիզդի վտարումը 2)
զ. Գառնիի ամրոցի կառուցումը 4)
1) 72 թ. գ
2) 52 թ. ե
3) 59 թ. ա
4) 76 թ. զ
5) 65 թ. դ
6) 62 թ բ
58. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
1) Սարգոն II-ի կողմից Խալդիի գլխավոր տաճարի թալանումը
2) Ասորեստանի մղած երեսնամյա պայքարի սկիզբն Առաջավոր Ասիայում իր դիրքերը վերականգնելու համար
3) Վանի թագավորության վերածվելը գերտերության
4) Թիգլաթպալասար III-ի արշավանքը Տուշպա (Վան)
5) Սարգոն II-ի արշավանքը Վանի թագավորության դեմ
3,2,4,5,1
59. Տրված իրադարձություններից որո՞նք են խախտում տրված շարքի ժամանակագրական հաջորդականությունը.
1) Տուշպա մայրաքաղաքի հիմնադրումը
2) Վանի թագավորության տեղական սեպագրի ստեղծումը
3) Սարգոն 2-րդի արշավանքը Վանի թագավորության դեմ
4) Մենուախինիլի քաղաքի հիմնադրումը
5) Վանի թագավորության հաղթարշավը դեպի Ալիշտու
6) Էրեբունի ամրոցի հիմնադրումը
7) Սարդուրի III–ի հիշատակումն ասորեստանյան արձանագրություններում
8) Վանի թագավորության միասնական դիցարանի ստեղծումը
9) հայկական նոր թագավորության հռչակումը Պարույր Հայկազունու գլխավորությամբ
3,8
60. Ընտրել երեք ճիշտ պնդումները.
ա. Քանի որ 1980–ական թթ. հաստատվեց, որ Հայկական լեռնաշխարհը կազմել է հնդեվրոպական նախահայրենիքի մի մասը, ուստի ինքնըստինքյան վերացավ նաև հայերի եկվոր լինելու վարկածի արժանահավատությունը:
բ. Ներկայիս Հայաստանի Հանրապետությունն իր մեջ ամբողջությամբ ընդգրկում է միայն Մեծ Հայքի Այրարատ աշխարհը, իսկ ԼՂՀ–ն` Արցախ աշխարհը:
գ. Իմաստության և տիեզերական ջրերի Հայ(ա) աստծո պաշտամունքը կապվում էր Հայկական լեռնաշխարհի Եփրատ և Տիգրիս գետերի ակունքների հետ:
դ. Ըստ վրացական ավանդության, որը գրի է առնվել XI–XIII դդ., Թարգամոսի ավագ որդի Հայոսից առաջացել են հայերը, իսկ մնացած վեց որդիներից՝ կովկասյան վեց ժողովուրդները:
ե. Ծննդոց գրքի համաձայն` Համաշխարհային ջրհեղեղից փրկված Նոյ նահապետի տապանը հանգրվանել է «Արարատ լեռների վրա», և բոլոր ազգերն առաջացել են Նոյի երեք որդիներից:
զ. Հունական ավանդազրույցի համաձայն` Յասոնի հետ Կոլխիդա նավարկած թրակիացի Արմենոսը, որն աչքի էր ընկել իր քաջագործություններով, գրավում է Հայաստանը, դառնում առաջին թագավորը, և նրա պատվին էլ Հայաստանը կոչվում է «Արմենիա»:
3) ա, գ, զ
61. Դեպքերը դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. հողային բարեփոխման վերաբերյալ Արտաշես I–ի հրամանագրի հրապարակումը
բ. Մագնեսիայի ճակատամարտը
գ. Գավգամելայի ճակատամարտը
դ. հայազգի զորավարների գլխավորությամբ Անտիոքոս III–ի զորքերի արշավանքը Երվանդական Հայաստանի դեմ
ե. Աքեմենյանների գերիշխանության հաստատումը Հայաստանում
զ. Ապամեայի հաշտության պայմանագրի կնքումը
է. Արտաշատ մայրաքաղաքի հիմնադրումը
ը. Արտաշես I–ի մահը
թ. Աքեմենյան տիրակալ Արտաքսերքսես II–ի դեմ Կյուրոս Կրտսերի ապստամբությունը
ժ. Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքի սկիզբը
1) ե, թ, ժ, գ, դ, բ, զ, է, ա, ը
62. Կատարել համապատասխանեցում.
ա. Հյուսիսային Միջագետքի փոխարքա նշանակված Տիգրան Մեծի եղբայրը 1)
բ. Տիգրան Մեծի հետ Արտաշատում պայմանագիր կնքած հռոմեացի զորավարը 6)
գ. Տիգրան Մեծի կողմից մահապատժի ենթարկված Սելևկյան թագուհին 7)
դ. Տիգրան Մեծին հավատարմության երդում տված Մարաստանի թագավորը 2_)
ե. Տիգրան Մեծի հետ դաշինք կնքած Պոնտոսի արքան 4)
զ. Անտիոքի փոխարքա–կառավարիչ նշանակված Տիգրան Մեծի զինակիցը. 3)
1) Գուրաս
2) Միհրդատ
3) Բագարատ
4) Միհրդատ VI Եվպատոր
5) Կլեոպատրա
6) Պոմպեոս
7) Սելենե
63. Թվարկվածներից որո՞նք են Մծբինի 298 թ. պայմանագրի հետևանքներ.
ա. Բյուզանդիան հաստատվեց Վիրքում և Պոնտոսում:
բ. Տրդատ III–ը վերջնականապես ճանաչվեց Մեծ Հայքի թագավոր:
գ. Փոքր Հայքը վերադարձվեց Հայաստանին:
դ. Տրդատ III–ը սկսեց զբաղվել երկրի հզորացմամբ և շինարարությամբ:
ե. Արշակունիները ամրապնդվեցին Հայոց գահին:
զ. Պարսից արքա Շապուհ II–ը ճանաչեց Մեծ Հայքի անկախությունը:
է. Հայաստանը թոթափեց Աքեմենյանների գերիշխանությունը:
2) բ, դ, ե
64. Ընտրել ճիշտ պնդումները.
ա. Հայաստանի աշխարհագրական դիրքով պայմանավորված` հայ մշակույթը մշտապես ազդվել է տարաշխարհիկ մշակույթներից և կորցրել է իր յուրօրինակությունն ու եզակիությունը, ազգային մշակույթին բնորոշ գծերը:
բ. Հայոց առասպելներն ու վիպերգ–ավանդազրույցներն արտացոլել են ժողովրդի աշխարհայացքը, բնության ու հասարակության վերաբերյալ պատկերացումները և արժեքավոր աղբյուր են հայոց հնագույն հավատալիքներն ու դիցարանները հետազոտելու համար:
գ. Հելլենիստական դարաշրջանում հայ մշակույթի երկրորդ` հելլենիստական շերտի կրողները գլխավորապես վերին խավերի և քաղաքային ազատ բնակչության ներկայացուցիչներն էին:
դ. Վանա լճի արևմտյան կողմում գտնվող Նեմրութ լեռան սրբավայրը կառուցել է Անտիոքոս I Երվանդունին:
ե. Հելլենիստական դարաշրջանի առաջին փուլում Հայաստանում մեծ տարածում է գտնում նաև զրադաշտականությունը, որը դուալիստական կրոն էր և ընդունում էր երկու գերագույն` բարի և չար աստվածների նախասկիզբ և համազոր գոյությունը:
զ. Հելլենիստական մշակույթը և հունարենը լայն տարածում գտան հասարակ ժողովրդի մեջ, հայոց արքունիքում և ավագանու շրջանում և ամբողջությամբ վերափոխեցին մեր ազգային մշակույթը:
է. Քրիստոնեության պետականացումից հետո Հայաստանում արգելվել է հայկական մեհենագրության գործածությունը, և արքունի գրագրության, հոգևոր քարոզչության և ուսման ասպարեզներում կիրառվել են հունարենը, ապա նաև ասորերենն ու պահլավերենը:
1) բ, գ, է
65. Առանձնացնել այն երեք պայմանները, որոնք տեղ են գտել Տիգրան Մեծի և Գոդերձ II–ի միջև կնքված հայ–պարթևական հաշտության պայմանագրում.
ա. Կողմերը միացյալ ուժերով հարձակվելու էին Ատրպատականի վրա, որի տարածքը ստանալու էր Հայաստանը, իսկ շարժական գույքն ու բնակչությունը` Պարթևստանը:
բ. Օսրոյենեն, Ադիաբենեն և Միգդոնիան հետ ստանալու դիմաց Պարթևստանը ճանաչում էր Տիգրան Մեծի գերիշխանությունը:
գ. Պարթևստանը վերադարձնում էր Հայաստանից խլած Յոթանասուն հովիտները:
դ. Պարթևների արքան կորցնում էր «արքայից արքա» տիտղոսը, որն այնուհետև կրելու էին Տիգրանն ու իր հաջորդները:
ե. Հռոմի դեմ Պարթևստանի պատերազմելու դեպքում Տիգրան Մեծը խոստանում էր օգնական ուժեր տրամադրել Գոդերձ II–ին:
զ. Հօգուտ Հայաստանի` պարթևները հրաժարվում էին Հյուսիսային Միջագետքից և Մարաստանից:
է. Հօգուտ Պարթևստանի` Հայաստանը հրաժարվում էր Մարաստանից և Ատրպատականից:
գ,դ,զ
66. Ընտրել տերմինների կամ հասկացությունների ճիշտ բացատրությունները.
ա. Հայկազուն–Երվանդունիների գահակալության սկզբնական ժամանակաշրջանում Հայոց արքան հայտնի էր «տիեզերքի թագավոր» տիտղոսով:
բ. Հելլենիզմի դարաշրջանում Հայաստանում տարածված կրոնը միաստվածային էր:
գ. Հայրենիքի սահմանների պաշտպանությունը կազմակերպելու համար Արտաշես I–ի ստեղծած չորս միավորները կոչվում էին զորավարություններ:
դ. Արտաշատը, Տիգրանակերտը և Անտիոքը միմյանց կապող ճանապարհը կոչվում էր «Արքունի պողոտա»:
ե. Հույներն ու հռոմեացիները Տիգրան Մեծին բնորոշել են որպես «կենցաղավարության մեջ զուսպ, նաև չափավոր ու ողջամիտ, ինչպես լավագույնները` հույների և հռոմայեցիների մեջ»:
3) գ, դ
67.Ընտրել ճիշտ բացատրությունները.
1) Վարչական առումով Վանի թագավորությունը բաժանվում էր առանձին նահանգների, որոնք կառավարվում էին արքունի կառավարիչների կողմից:
2) «Արքունի հացատար»–ը Վանի թագավորության արձանագրություններում հիշատակված մի շարք գործակալությունների անվանումներից է:
3) «Սահմանապահ կուսակալ»–ը Վանի թագավորության արձանագրություններում հիշատակված մի շարք գործակալությունների անվանումներից է:
4) Արարատյան կամ Վանի համահայկական պետության մեջ թագավորին կից գործող ավագների խորհրդի անդամները կոչվում էին արքայի «գործակալներ»:
5) Արարատյան կամ Վանի համահայկական թագավորությունը հինարևելյան տիպի բացարձակ միապետություն էր:
68. Ինչո՞ւ էր Տիգրան Մեծի համար օրակարգի հարց դարձել նոր մայրաքաղաքի կառուցումը.
1) Արտաշատը մնացել էր տերության ծայր հյուսիսում և այլևս չէր կարող մայրաքաղաքի դեր կատարել:
2) Գերեվարված քաղաքային բնակչությունը այլևս հնարավոր չէր տեղավորել հին քաղաքներում, ուստի անհրաժեշտ էր ստեղծել խոշոր մի քաղաք:
3) Անտիոքը չէր կարող Հայկական տերության մայրաքաղաք դիտվել, քանի որ հայկական տարածքներից դուրս էր և ուներ գերազանցապես օտար բնակչություն:
4) Հետևելով հին հայկական ավանդույթին՝ Տիգրանը պետք է մայրաքաղաք կառուցեր այն վայրում, որտեղ նա թագադրվել էր:
5) Նոր մայրաքաղաք կառուցելով՝ Տիգրանը ցանկանում էր դաշնակից ձեռք բերել անհնազանդ ավագանու դեմ պայքարում:
1, 3
69. Ստորև թվարկված պատմական իրադարձությունների պատճառներից և հետևանքներից որո՞նք են սխալ.
1) Հռանդեայի ճակատամարտում հռոմեացիների պարտությունը նպաստեց Հայաստանի նկատմամբ Ներոն կայսեր դիրքորոշման փոփոխմանը:
2) Օգոստոս կայսեր հեռագնա ծրագիրը նպատակ ուներ միավորելու Հայաստանը Կապադովկիայի հետ և ստեղծելու միացյալ ուժեղ պետություն՝ ընդդեմ Պարթևստանի: 3) Ակցիումի ճակատամարտից հետո հայ–պոնտական ուժերը մտան Հայաստան և արդյունավետ պայքար մղեցին հռոմեացիների դեմ:
4) Հայոց արքա Վաղարշ II–ի որդեգրած ճիշտ քաղաքական դիրքորոշման արդյունքում Հայաստանից հեռացվեցին հռոմեական լեգեոնները:
5) Հռոմի կայսր Սեպտիմիոս Սևերոսը, ի նշանավորումն հայ–հռոմեական դաշինքի վերականգնման, Տրդատ II–ին թագ է ուղարկում և վերադարձնում Կապադովկիայում Հայաստանին պատկանող կալվածքները:
6) Հռադամիզդի գահակալումը ավելի սաստկացրեց հակահռոմեական տրամադրությունները Հայաստանում:
7) Պարսկաստանում Սասանյանների իշխանության գալը թուլացրեց Արշակունիների դիրքերը Հայաստանում:
70. Տրված 6 պնդումներից յուրաքանչյուրի համար ընտրել՝ Ճիշտ է, Սխալ է, Չգիտեմ պատասխաններից որևէ մեկը:
1) Անտոնիոսը, չնայած ցանկանում էր վրեժխնդիր լինել Արտավազդից, սակայն նրա հետ պայմանավորվածություն ձեռք բերեց պարթևների դեմ հաջորդ արշավանքն սկսելու համար: ս․
2) Արտավազդի մահից հետո նրա որդի Արտաշեսը, որ դարձել էր Հրահատ IV–ի փեսան, հայ–պարթևական միացյալ ուժերով հռոմեական լեգեոնները դուրս շպրտեց Հայաստանից: ճ․
3) Անտոնիոսի զորքը, ջախջախվելով Էկբատանի պարիսպների տակ, հսկայական զոհեր տալով (ընդհանուր կորուստը կազմում էր 40 հազար զինվոր), նահանջեց դեպի Հայաստան: ս․
4) Հռոմը չհանդուրժեց ինքնուրույն և ուժեղ հայոց թագավոր Արտաշես II–ին, և վերջինիս փոխարեն գահ բարձրացրեց նրա կրտսեր եղբորը՝ Տիգրանին: ճ․
5) Տիգրան III–ը իր կառավարման սկզբից ևեթ ինքնուրույն քաղաքականություն է վարել: ս․
6) Տիգրան III–ը Հայաստանին միացրեց Ատրպատականի թագավորությունը: ս․
Անիչկա Միքայելյան 